ART&FILM #06 @ FILMHUIS
ALREADYMADE (Barbara Visser)
Maandag 3 juni om 20u30
Misschien wel het meest iconische en meest invloedrijke (en zéker het meest beruchte en het meest omstreden) kunstwerk van de twintigste eeuw is ‘de pisbak van Marcel Duchamp‘: een urinoir uit een sanitairwinkel met een handtekening erop.
Officieel heet het werk ‘Fountain’, en werd het – ondertekend door ene ‘R. Mutt‘ – in 1917 ingezonden voor een avant-garde-expo in New York.
Het werd uiteindelijk overigens niet eens tentoongesteld op de expo, en het ‘origineel’ – voor zover een readymade origineel kan zijn, uiteraard – raakte al snel verloren.
Als u dus ooit ‘Fountain’ in een museum zag, gaat het om één van de vele replica’s die Duchamp jaren later liet maken.
Maar over de replica-urinoirs van Duchamp gesproken: was die Duchamp wel de échte bedenker van het originele, wilde en geniale idee om een urinoir als kunstwerk tentoon te stellen? Of was ‘zijn’ readymade al gemaakt door een andere kunstenaar?
Want de laatste jaren duikt steeds vaker de theorie op dat ‘Fountain’ helemaal geen bedenksel uit de koker van Duchamp was, maar wel van ene barones Elsa von Fretyag-Loringhoven: een dame die in de New Yorkse kunstkringen vertoefde, daar met een baron trouwde, en er met Duchamp bevriend raakte.
En die het dadaïsme in de praktijk toepaste door rond te wandelen in zelfgemaakte outfits van gevonden blikjes, kapotte banden en verlepte groenten.
Haar naam verdween helemaal tussen de plooien van de kunstgeschiedenis, en bewegende beelden van haar zijn er amper, maar Duchamp schreef in een later
opgedoken brief wel dat zij het werk inzond…
In ‘ALREADYMADE’ duikt Barbara Visser niet alleen in de geschiedenis van de beruchte pisbak, maar botst ze ook op de vele vragen die de zaak oproept.
Vragen zoals: is een ordinaire pisbak wel kunst? En zo neen: wat is dan wél kunst? En wat is originaliteit? Wie mag zich ‘de auteur’ van een kunstwerk noemen? Krijgen vrouwelijke kunstenaar wel de plaats die ze verdienen in de kunstgeschiedenis, of worden ze al te vaak weggezet als ‘de muze’ die het mannelijk genie op zijn idee bracht? En wie is die wonderlijke vrouw die misschien wel het belangrijkste kunstwerk van de twintigste eeuw bedacht?
Bovendien is ‘ALREADYMADE’ zélf een readymade: Visser gebruikte alleen bestaand filmisch materiaal dat ze zelf her en der vond, en dat ze nadien als een soort filmische collage samenpuzzelde tot deze fascinerende docu/kunstwerk.
ART&FILM #06 @ FILMHUIS
Thank God for the gift van Luc Vrydaghs
Maandag 22 april om 19u00
‘THANK GOD FOR THE GIFT’ brengt de totaalwereld van Jan Hoet tot leven. Een wereld in het teken van kunst, waarin privé en professioneel door elkaar liepen. Een portret van een rusteloze ziel die enkel vooruit wou. Nooit stilstaan.
De documentaire toont het bijzondere parcours van topcurator Jan Hoet, evenals de controversiële mens achter dit parcours.
Hoet was een passioneel man met een onblusbare honger naar kunst, radicaal in zijn eerlijkheid en zijn geloof in de totale intellectuele en emotionele vrijheid.
Hij haalde kunst uit het museum en bracht haar naar de mens, naar het leven van alledag. Rode draad doorheen de film is het absoluut favoriete schilderij van Jan Hoet, het 15e-eeuwse Lam Gods.
Met uiteraard veel archiefmateriaal van Hoet zelf, maar ook getuigenissen van en interviews met (o.a.) Luc Tuymans, Marina Abramovic, Wim Delvoye, Guillaume Bijl, Frank Beke, Royden Rabinowitch, Cai Guo Qiang, Jan Fabre, Dirk Pauwels, Bart Cassiman, Joseph Kosuth, Dorian van Der Brempt, Anne-Mie Van Kerckhoven, Jan Van Imschoot, Vana, Marlène Dumas, Marianne Hoet en Jan Hoet Jr.
THANK GOD FOR THE GIFT
Regie: Luc Vrydaghs
B 2024, 80 min.
ART&FILM #05 @ FILMHUIS
Lagareh – The Last Born van Alberta Whittle
Maandag 11 maart om 19u30
In deze film neemt Whittle ons mee op een trip langs Venetië, Londen, Ayrshire, Sierra Leone en Barbados: plaatsen die verbonden zijn door de (gevolgen van de) transatlantische slavernij uit het verleden, en door het racisme dat in onze hedendaagse maatschappij nog altijd aanwezig is.
Whittle legt in ‘LAGAREH’ legt de focus ligt op de ervaringen, stemmen en daden van zwarte en queer vrouwen, tegen de achtergrond van deze plaatsen van rouw en verlies. En doorheen haar film benadrukt ze het belang van familiebanden en compassie om het racisme te counteren.
‘LAGAREH – The Last Born’ is een oproep tot actie, om nieuwe manieren te vinden om in de wereld te staan. Een uitnodiging om niet alleen een nieuwe toekomst te dromen, maar om een leven te creëren waarin liefde centraal wordt geplaatst.
LAGAREH – THE LAST BORN
Regie: Alberta Whittle
UK 2023, 43 min.
ART&FILM #04 @ FILMHUIS
Voor Art&Film #04 stellen Judith Herman en Chloé Op de Beeck een programma van 3 kortfilms samen waarin de straat een hoofdrol speelt. Hun film Tussen hier en daar gaat in dialoog met Les Mains Négatives van Marguerite Duras en The Girl Chewing Gum van John Smith.
Datum: Maandag, 4 maart 2024, 19u
Locatie: Filmhuis Mechelen Minderbroedersgang 5, Mechelen
In samenwerking met Academie Mechelen
Nagesprek met Judith Herman en Chloé Op de Beeck
Les Mains Négatives (14’) – Marguerite Duras (1978)
The Girl Chewing Gum (12’) – John Smith (1976)
Tussen hier en daar (14’14”) – Judith Herman & Chloé Op de Beeck (2023)
Tussen hier en daar is een registratie van het verhuizen van het ene huis naar het andere, 150 meter verderop. Door een menselijke ketting te maken gaan de objecten door de handen van de verhuizers en maken zo even deel uit van de openbare ruimte. In deze performance lijken toevallige passanten mee te spelen, continu in beweging van de ene plek naar de andere op het ritme van de stoplichten, terwijl ook zij tassen, dozen, kinderen en koffers met zich meedragen.
De Franse auteur en filmmaker Marguerite Duras vertrok voor haar film Les mains négatives van afdrukken van handen die 30.000 jaar geleden geplaatst werden op grotten aan de Atlantische kust. Het moment van de handafdruk is gefossiliseerd.
De film van Duras bestaat uit beelden gefilmd door de voorruit van een auto die door Parijs rijdt. Het licht is intens blauw. Langzaam lost de zon de kleur op en komt de stad tot leven terwijl de stem van Duras ons meeneemt naar het fossiel.
In The Girl Chewing Gum van de Britse filmmaker John Smith ontvouwen zich willekeurige gebeurtenissen in een gewone en drukke Londense straat, terwijl een bevelende voice-over de actie dirigeert. Wanneer de camera inzoomt, omhoog beweegt, zijn focus verlegt, worden de bevelen van deze voice-over steeds complexer, onwerkelijker, speculatiever, en veranderen ze van een bevel naar een beschrijving. Langzaam maar zeker onthult Smith zijn positie als toeschouwer in plaats van regisseur.
ART&FILM #03 @ FILMHUIS
Anselm van Wim Wenders
maandag 29 januari om 20u30 – tickets voor deze vertoning hier.
dinsdag 30 januari om 19u00 – tickets voor deze vertoning hier.
Naast zijn fictiewerk heeft de Duitse filmmaker Wim Wenders (‘Paris, Texas’, ‘Der Himmel über Berlin’, ‘The End of Violence’) ondertussen ook al een enorm rijke en uitgebreide collectie aan sterke documentaires opgebouwd: o.a. over de ‘Buena Vista Club’, over Sebastao Salgado (‘The Salt of the Earth’), over Paus Franciscus (‘A Man of His Word’), choreografe Pina Bausch (‘Pina’).
Aan dat rijtje mag nu het monumentale ‘ANSELM’ toegevoegd worden, een geweldige, prachtige en poëtische film over leven en werk van zijn land- en generatiegenoot Anselm Kiefer.
Wenders volgde Kiefer gedurende twee jaar, en neemt ons mee op een tocht doorheen het magistrale werk van deze unieke kunstenaar, die op zijn enorme, 40 hectare grote domein in de buurt van Nimes een volstrekt eigen universum geschapen heeft – geïnspireerd door poëzie (het werk van Paul Celan en Ingeborg Bachmann loopt als een rode draad door zijn werk), door de (Duitse) geschiedenis, door de kabbala, door alchemie, wetenschap, het oude Egypte en nog zoveel meer.
Kiefer heeft op 78-jarige leeftijd nog altijd de energie, de drive, de frisheid en de inspiratie van een hongerige tiener, en verplaatst zich al fluitend op de fiets door de enorme hangars die met zijn monumentale kunst gevuld zijn.
‘ANSELM’ is een ronduit indrukwekkende docu over een fenomale kunstenaar: doe uzelf een plezier door dit niet te missen.
ART&FILM #02 @ FILMHUIS
Picasso in Palestine van Rashid Masharawi
Maandag 22 januari om 19u30
De Palestijnse kunstenaar, academiedirecteur en galerist Khaled Hourani had een droom: het meesterwerk ‘Buste de Femme’ van Pablo Picasso – diens artistieke antwoord op de Spaanse burgeroorlog – lenen van het Van Abbemuseum, om het tentoon te stellen in de International Academy of Art Palestine (IAAP) in Ramallah. Het zou de eerste keer worden dat een werk van de grootmeester in Palestina te zien zou zijn.
In 2011 gaat zijn droom in vervulling: het werk zal van Nederland naar Palestina gebracht worden. Maar zelfs meesterwerken uit de kunstgeschiedenis blijken niet te kunnen ontsnappen aan de grilligheden van de bezetting: wat in normale omstandigheden een gewone bruikleen van museum A aan museum B was geweest, verzandt hier in een meer dan twee jaar durend, quasi ondoordringbaar web van bureaucratie, logistieke problemen en praktische uitdagingen, met politieke, diplomatieke en zelfs militaire repercussies….
Regisseur Rashid Masharawi legde dat moeizame maar unieke proces (dat nu zelfs helemààl onmogelijk zou zijn) vast in een documentaire die op onrechtstreekse wijze de realiteit van het leven onder bezetting haarfijn blootlegt.
‘PICASSO IN PALESTINE’ ging in première op Documenta 2013, en wordt nu éénmalig en exclusief vertoond in het Filmhuis.
Door een ticket voor deze voorstelling te kopen steunt u het ASHTAR THEATRE-project in Ramallah (Westelijke Jordaanoever).
ART&FILM #01 @ FILMHUIS
Argwaan. Een docu over Luc Tuymans
Een film van Jacques Servaes (BE 2023, 70′)
Maandag 18 september 2023 om 20u30
Dinsdag 3 oktober 2023 om 18u30
De Vlaamse kunstenaar Luc Tuymans (1958) is internationaal één van de belangrijkste Belgische schilders. Tuymans wordt gevierd als de man die de schilderkunst terug op de agenda heeft geplaatst. In de oorlogszone die de internationale kunstwereld volgens hem is, beweegt hij zich met een hardnekkige argwaan.
We zien hem terwijl hij werkt aan een grote muurschildering, in zijn atelier, aan de tekentafel en als curator. Er is bij hem een continue zoektocht naar pakkende beelden, waar die ook vandaan mogen komen.
Zijn verleden spreekt door zijn schilderijen, maar ook door filmclips die hij maakte.
Tuymans neemt geen blad voor de mond, heeft een zeer uitgesproken mening en houdt zelf graag alle touwtjes in handen, iets wat duidelijk wordt dit duidelijk wanneer hij zijn grote overzichtstentoonstelling in het Palazzo Grassi in Venetië samenstelt…
‘ARGWAAN’ is geregisseerd door Jacques Servaes, van wie u bij ons eerder al de heerlijke docu ‘Ik Schilder Met Schilders’ kon zien, zijn portret van Adriaan Raemdonck, de uitbater en niet aflatende bezieler van galerie De Zwarte Panter.
In deze nieuwe docu schetst Servaes een scherp beeld van de obsessies en fascinaties van Luc Tuymans. Zelden zie je een kunstenaar zo diep – en soms misschien wel ongemakkelijk – op zijn werk ingaan.
Schilderen is een eenzame praktijk.
Niets is wat het lijkt, en de tragedie borrelt onder de oppervlakte van de dingen.
FILMHUIS – Cultuurcentrum Mechelen
www.filmhuismechelen.be